Bağırsaq mikrobiomu yuxunu necə tənzimləyir - yeni araşdırma
Yeni araşdırmalar göstərir ki, yuxu beynimizdə deyil, bağırsaqda başlayır. Mikrobiomun vəziyyəti stressi, hormonları və yuxu ritmini tənzimləyir.
Bağırsaq mikrobiomu yuxunu idarə edə bilər - alimlər araşdırmanın nəticələrini açıqlayıb
«ScienceAlert» yazır ki, insanın rahat yuxuya getməsi təkcə beynin işi deyil. Alimlər bildirirlər: əslində proses daha aşağıda - bağırsaqda başlayır.
Bağırsaqda yaşayan trilyonlarla mikrob insanın yuxu keyfiyyətini, əhvalını və ümumi vəziyyətini tənzimləyən xüsusi bir sistem kimi fəaliyyət göstərir. Mikroblar balansda olanda yuxu da sakitləşir, pozulduqda isə yuxusuzluq, narahat gecələr və qeyri-stabil yuxu dövrləri ortaya çıxır. Bəs bu əlaqə necə qurulur?
Son Xəbərlər
Xiaomi 15 Ultra Qlobal Versiyası
Xiaomi yeni flaqman modeli Xiaomi 15 Ultra-nı qlobal satışa çıxaracağını təsdiqlədi. HyperOS 2.0 ilə yeni dövr başlayır!
Samsung-un Üçqatlanan Telefonu
Samsung, Galaxy Unpacked tədbirində üçqatlanan telefon konseptini təqdim etdi. Yeniliklər haqqında daha çox məlumat əldə edin.
Realme GT 7: Ən Ucuz Smartfon
Snapdragon 8 Elite çipi ilə Realme GT 7 fevral ayında təqdim ediləcək. Yeni xüsusiyyətlər və uyğun qiymət gözləyir.
Bağırsaq və beyin arasında daim işləyən «bağırsaq-beyin oxu» var. Onun ən tanınan hissəsi vagus siniridir - bir növ iki istiqamətli informasiya xətti. Tədqiqatçılar bu sinirin yuxuya təsirini hələ də araşdırır, amma görünən odur ki, vagus aktivliyi gücləndikcə sinir sistemi sakitləşir, ürək ritmi sabitləşir və bədən istirahətə daha rahat keçir.
Mikroblar yalnız qidanı parçalamır. Onlar hormonlar və sinir sistemini tənzimləyən maddələr yaradırlar. Məsələn, serotonin - yuxu-gündüz dövrünün əsas tənzimləyicilərindən biri - əsasən bağırsaqda istehsal olunur. Melatonin də təkcə epifiz vəzində deyil, hətta həzm traktında yaranır. Bir sözlə, bağırsağın sağlamlığı bu hormonların nə qədər sabit işləməsinə birbaşa təsir edir.
Bəzi faydalı mikroblar Gaba adlı sakitləşdirici maddəni də əmələ gətirir. Gaba sinir sistemini yumşaldır və bədənə «artıq rahatlama vaxtıdır» siqnalı verir. Bu kimyəvi maddələr birlikdə bədənin təbii 24 saatlıq ritmini formalaşdırır.
Ancaq bağırsaqda zərərli bakteriyalar üstünlük qazananda bu ritm pozulur. Nəticədə yuxuda davamlılıq azalır, stres artır və insan axşamlar daha gərgin olur.
Bağırsağın yuxuya təsirinin başqa yolu iltihabdır. Sağlam mikrobiom immun sistemi balansda saxlayır, bağırsaq divarını qoruyur və iltihabı azaldan maddələr yaradır. Əgər qidalanma zəifləsə və ya mikrobiom pozulsa, bağırsaq divarında boşluqlar yaranır və iltihabverici maddələr qan dövranına keçir.
Iltihab isə yuxunun mərhələlər arasında normal keçidini pozur. Eyni zamanda, kortizol səviyyəsini yüksəldir - insan bədəni istirahətə yox, fəaliyyətə hazır vəziyyətə düşür. Bu, xüsusilə qıcıqlanmış bağırsaq sindromu və ya qida həssaslığı olan adamlarda daha tez hiss olunur.
Stress, yuxu və bağırsaq arasında qırılmaz dövr var. Stress mikrobiomu zəiflədir. Pozulmuş mikrobiom beyin üçün narahatlıq siqnalları yaradır. Pis yuxu isə kortizolu artıraraq vəziyyəti daha da ağırlaşdırır. Əslində bu sual hələ açıq qalır: bu dövrəni qırmağın ən yaxşı yolu hansıdır?
Alimlərin fikrincə, bağırsağın gücləndirilməsi yuxunu ciddi şəkildə yaxşılaşdıra bilər. Fermentləşdirilmiş və probiotik qidalar faydalı mikrobları dəstəkləyir. Şəkər və çox emal olunmuş qidaları azaltmaq iltihabı aşağı salır. Nizamlı yemək saatları həzm sisteminin daxili saatını sabit saxlayır.
Hidratasiya da vacibdir - təbii ki, bağırsaq divarını qoruyan selik qatı və qida maddələrinin daşınması üçün su lazımdır. Nəticədə mikrobiom sabitləşir və yuxu daha dərin, daha bərpaedici olur.
Nəticə aydındır: yaxşı yuxu yatağa girəndə başlamır. O, gün ərzində bağırsağın beyinə göndərdiyi siqnallarla formalaşır. Bağırsaq sağlam olanda bədən sakitləşir və təbii yuxu ritminə daha asan keçə bilir.
Bu xəbəri necə dəyərləndirirsiniz?
